środa, 11 maja 2016

Bóle kolana - przyczyny, badania i leczenie

Ból kolana - przyczyny, badania i leczenie

Budowa stawu kolanowego

W naszym organizmie to kolano, a dokładniej staw kolanowy, należy do stawów o najbardziej skomplikowanej budowie.
Stąd często pojawia się dokuczliwy i utrudniający chodzenie ból kolana.
Budowa stawu kolanowego
Budowa stawu kolanowego

Więzadła w kolanie

Więzadła wewnątrz stawu kolanowego:
  • Więzadło krzyżowe przednie (ACL)
  • Więzadło krzyżowe tylne (PCL)
  • Więzadło poprzeczne kolana
  • Więzadło łąkotkowo-udowe przednie
  • Więzadło łąkotkowo-udowe tylne
Leczenie poważnego zerwania więzadła może wymagać operacji kolana.

Gdzie i kiedy boli kolano ?

Bóle kolana mogą dotyczyć całego stawu lub mogą być zlokalizowane z przodu, od strony wewnętrznej, z boku i z tyłu kolana (w tzn. dole podkolanowym). Umiejscowienie bólu ma duże znaczenie dla rozpoznania przyczyny choroby kolana.

Najczęściej bóle kolana występują przy zginaniu, prawie równie często pojawiają się bóle kolana przy prostowaniu. Jeżeli wystąpią bóle kolana przy nacisku np. przy klękaniu na kolano to nie należy tego lekceważyć i udać się do lekarza specjalisty, w tym wypadku ortopedy.

Staw kolanowy można by nazwać połączeniem kilku stawów w jednym.
Przy tak złożonej konstrukcji,  jest wiele elementów, które mogą się "zepsuć" (rzepka, ścięgna, więzadła, łąkotki, chrząstka, torebka stawowa, kaletki stawowe). Poza tym staw kolanowy "przyjmuje" na siebie duże obciążenia, szczególnie u osób otyłych i uprawiających sport.

Uraz kolana czy zwyrodnienie stawu kolanowego?

Na bolące kolana uskarżają się w zdecydowanej większości ludzie w starszym wieku. Nie znaczy to jednak, że ten problem nie dotyczy osób młodych i młodzieży (rzadziej dzieci).

Choroby kolan

Choć może to zbyt duże uproszczenie to u osób w starszym wieku najczęstszym problemem jest zwyrodnienie stawu kolanowego (zużycie związane z wiekiem), a u młodzieży, młodych dorosłych różnorodne kontuzje i urazy stawu kolanowego oraz ich późniejsze następstwa.

Bóle stawów kolanowych - najczęstsze przyczyny

Inne częste przyczyny bólu kolan to:
  • urazy kolana: skręcenie stawu kolanowego, przeciążenie kolana np. bóle kolana po bieganiu
  • uszkodzenie łąkotki (łękotki) lub chrząstki stawowej
  • zapalenie ścięgna ("kolano skoczka")
  • zapalenie kaletki stawowej
  • bóle w okolicy rzepki (z przodu kolana)
  • zerwane uszkodzone więzadła
Inne rzadkie przyczyny bólu kolana to:
  • dna moczanowa/podagra
  • stan zapalny stawu kolanowego (zapalenie)
Zdarza się, że bóle kolan i nawracające problemy z łąkotkami, chrząstką lub więzadłami w kolanie są ceną jaką płacimy za radość z uprawiania np. narciarstwa, piłki nożnej czy siatkówki.

Zapalenie kaletki maziowej stawu kolanowego

Jeśli odczuwamy ból kolana przy zginaniu, to jedną z przyczyn może być zapalenie kaletki maziowej stawu kolanowego. Występuje ona u osób przeciążają staw (piłkarze, inni sportowcy) lub pracujący na kolanach (brukarze, płytkarze).
Największy ból kolan jest przy zupełnym zgięciu stawów. Kolano może być mocno spuchnięte i zaczerwienione.

Uszkodzenie łąkotek i chrząstki stawowej

Łąkotki (czasem łękotki) to jakby gumowe amortyzatory chroniące staw kolanowy przed uszkodzeniem. Jednak czasem przy nieprawidłowym skręcie kolana, może dojść do ich uszkodzenia (naderwania, pęknięcia, przemieszczenia). Powstaje wtedy silny ból, obrzęk kolana, a czasem jego "zablokowanie" (niemożność wykonania niektórych ruchów).
Różne urazy i przeciążenia mogą też uszkadzać chrząstkę stawu kolanowego.
Należy pomyśleć o uszkodzeniu łąkotek lub chrząstki stawowej jeśli bóle kolana występują po natężonej aktywności fizycznej takiej jak na przykład bóle kolan po bieganiu w maratonach, biegach przełajowych itp.
W lekkich przypadkach zakaz chodzenia, smarowania i zabiegi rehabilitacyjne mogą pomóc, ale w poważnych uszkodzeniach łąkotek może być potrzebny zabieg operacyjny lub artroskopowy.

Kolano skoczka

Przeciążenie, uszkodzenie ścięgna między rzepką a piszczelą może stać się przyczyną zapalenia tego ścięgna. Bywa to nazywane "kolanem skoczka" bo często jest wynikiem uprawiania takich dyscyplin sportowych jak koszykówka i siatkówka.
Kolano skoczka jest bolesne, spuchnięte, zaczerwienione i gorące.
Zimne okłady, unieruchomienie i proste leki przeciwbólowe mogą dać doraźną poprawę.

Zerwanie ścięgna lub więzadła w kolanie

Poważny ból kolana może być wywołany zerwaniem ścięgna lub więzadła stawu kolanowego. Więzadła wzmacniają połączenia między kośćmi, ścięgna przyczepiają mięśnie do kości. W urazowych sportach takich jak piłka nożna, piłka ręczna czy rugby często może dojść do takich urazów. Ból jest silny, odczuwalny nawet w spoczynku i nasilający się przy ruchu.
Jak przy zmianie kierunku biegu albo skręceniu kolana odczujemy chrupnięcie w stawie, a potem kolano jest niestabilne mogło zostać uszkodzone więzadło krzyżowe przednie stawu kolanowego.
Leczenie ortopedyczne jest konieczne w wyżej wymienionych urazach stawu kolanowego.

Badania kolana

  • Zdjęcie rentgenowskie, rentgen czyli RTG stawu kolanowego
  • Tomografia komputerowa (TK)
  • Rezonans magnetyczny (NMR)
  • USG - ultrasonografia

Artroskopia kolana

Artroskopia stawu kolanowego może być bezpieczną i skuteczną metodą badania  i leczenia wszelakich problemów z kolanem.

Artroskopia polega na wprowadzeniu do środka stawu specjalnego sprzętu przez małe nacięcia w stawie kolanowym. Jest to rodzaj zabiegu endoskopowego, jest tam kamera i źródło światła oraz mikronarzędzia chirurgiczne.

Kolano po artroskopii
Zdjęcie kolana po artroskopii
Zalety artroskopii:
  • mniejszy ból po operacji 
  • skrócenie czasu gojenia 
  • zmniejszenie ryzyka zakażenia 
  • czasem jest to zabieg jednego dnia 
  • rehabilitacja po artroskopii jest krótsza
Niektóre sytuacje, kiedy artroskopia jest potrzebna:
  • poważny problem, a mimo rezonansu nie wiadomo co jest
  • naprawa uszkodzonej chrząstki
  • usunięcie luźno "latającej" w stawie kolanowym chrząstki lub innej tkanki
  • niektóre zabiegi operacyjne np. na łąkotkach czy więzadle krzyżowym przednim

Rehabilitacja po artroskopii

Dojście do formy po artroskopii wymaga nieco czasu, a zależy głównie rodzaju (ciężkości) schorzenia i rodzaju zabiegu artroskopowego. Jest to też sprawa indywidualna, różna u konkretnej osoby.

Do pracy i zwykłej aktywności fizycznej można wrócić w ciągu kilku tygodni (zależy to głównie od rodzaju wykonywanej pracy). 

By wrócić do bardziej obciążających zajęć (dźwiganie) i do uprawiania sportu może być konieczne nawet kilka miesięcy.

Rehabilitacja kolana

Potrzebne są ćwiczenia usprawniające i wzmacniające mięśnie wykonywane przez kilka miesięcy najlepiej pod nadzorem fizykoterapeuty. 

Orteza stawu kolanowego

Żeby zorientować się jak wyglądają: stabilizator na kolano, orteza stawu kolanowego (orteza kolana) proszę obejrzeć te zdjęcia.

Leczenie bólów kolana

Leczenie bólów kolan to bardzo rozległe zagadnienie.
W telegraficznym skrócie leczenie polega na:
  • unieruchomienie (ortezy, szyna, gips)
  • odciążenie (kule łokciowe)
  • okłady zimne (z lodu)
  • rozgrzewanie (rzadko potrzebne i przydatne)
  • leki przeciwbólowe w maści, żelu
  • leki przeciwbólowe w tabletkach, zastrzykach, czopkach doodbytniczych
  • blokady (często ze sterydem)
  • ćwiczenia kolana (rehabilitacja)
  • zabiegi fizykoterapeutyczne (prądy, laser, magnetoterapia, jonoforeza)
  • artroskopia
  • pełny ortopedyczny zabieg operacyjny

1 komentarz: