sobota, 28 maja 2016

Bóle stawów - jaki lekarz ?

Jedną z najczęstszych dolegliwości, zarówno w młodym, a szczególnie w starszym wieku są bóle stawów.
Kości w naszym ciele są tworzą kilkadziesiąt drobnych lub większych ruchomych połączeń między kośćmi, które nazywamy stawami.
Chorobą może być zaatakowany pojedynczy staw, ale częściej zdarza się, że choruje więcej stawów.

Bóle w stawach mogą być niewielką i przejściową dolegliwością.
Jednak zdarza się całkiem często, że choroba stawowa, przeradza się w poważny problem zdrowotny, mogący prowadzić do inwalidztwa.

Zachodzi wówczas pytanie:

Jaki lekarz bada i leczy choroby stawów?

Nie jest tak prosto odpowiedzieć, kto bada  i leczy stawy.
Zależy to od najczęściej od rodzaju choroby atakującej stawy, ale niekiedy też od rodzaju chorego stawu.
Poniżej zostali opisani lekarze specjaliści zajmujący się leczeniem bólów (chorób) stawów.
Istnieją istotne różnice w zakresie ich leczenia, ale bardzo często ich wiedza i rodzaj leczenia mogą się ze sobą pokrywać.
Dowiedzmy się więc jaki jest "lekarz od stawów" :-)

Zobacz też:


Ortopeda

    Najwięcej osób skarżących się na bóle stawów, udaje się po leczenie do lekarza specjalisty leczącego stawy czyli ortopedy (inaczej ortopedy-traumatologa lub chirurga urazowo-ortopedycznego).
Duża część chorób stawów może być związana z urazem, więc bezwzględnie musimy iść do ortopedy, jeśli ból okolicy stawu wystąpił w wyniku uderzenia, upadku lub wypadku, nawet jeśli są zdarzenia z przeszłości.

Ortopeda zajmuje się także szeregiem wrodzonych i nabytych we wczesnym dzieciństwie schorzeń, np. następstwa skoliozy kręgosłupa dotyczące stawów nóg, dysplazja stawu biodrowego czy choroba Osgooda-Schlattera.

Następstwa rozmaitych urazów doznanych przy uprawiania sportu i rekreacji (staw skokowy, kolanowy, łokciowy, biodrowy czy barkowy), także wymagają leczenia u specjalisty ortopedy. Na przykład kolano biegacza, kolano skoczka, uszkodzenia więzadeł i łąkotek kolana, łokieć tenisisty, łokieć golfisty itp. Inny rodzaj schorzeń to krwiaki stawu lub okolicy, stawu, skręcenia, zwichnięcia... ta lista chorób nie ma końca.
Ortopeda w trakcie leczenia wykonuje szereg czynności m.in.: zakłada gips, zapisuje ortezę, wykonuje punkcję stawu lub blokadę stawową z lekiem przeciwzapalnym i przeciwbólowym.

Z wiekiem wcześniej czy później dochodzi do degeneracji struktur stawu i otaczających go elementów pomocniczych.
Może dość do choroby zwyrodnieniowej stawu, a nawet do całkowitego jego uszkodzenia (usztywnienia), tak, że doprowadza to do inwalidztwa i taki staw jest jedynie źródłem bólu. W wypadku stawów biodrowych lub kolanowych ratunkiem bywa w takich przypadkach operacja wstawienia sztucznej endoprotezy stawu, którą wykonuje właśnie ortopeda.   

Reumatolog

    Drugim specjalistą "od stawów" jest reumatolog. Leczy on o wiele mniej osób niż ortopeda, ale schorzenia którymi się zajmuje są równie poważne i zagrażające inwalidztwem.
Najpoważniejsza choroba reumatologiczna to reumatoidalne zapalenie stawów. Choroba na tle autoimmunologicznym, niszczy stawy i osłabia cały organizm. Na szczęście medycyna, zaczyna coraz skuteczniej ją leczyć.
Nieco rzadziej występuje inna forma zapalenia stawów, która atakuje osoby chorujące na chorobę skóry - łuszczycę.
Kryształy kwasu moczowego wytrącające się wewnątrz stawów, to ciało obce, dlatego powodują ostry stan zapalny, który po pewnym czasie niszczy i deformuje zaatakowane stawy. Choroba o której mowa to dna moczanowa.

Rehabilitant

    Niezbędną częścią leczenia chorego stawu jest rehabilitacja. Żeby z niej skorzystać musimy dostać się do lekarza rehabilitanta. On ustala leczenie rehabilitacyjne, wykonywanie zabiegów fizykoterapeutycznych, masaży, laseroterapii, naświetlań i prądów oraz całościowego usprawniania prowadzącego odzyskania maksymalnej funkcji chorego lub uszkodzonego stawu. 

Chirurg szczękowy

    Choć może się to wydać nieprawdopodobne to, z bólem pewnego stawu pójdziemy do dentysty, a dokładniej do chirurga szczękowego.
Staw żuchwowo-skroniowy (położony na wysokości ucha) jest mocno obciążany przy gryzieniu i żuciu pokarmów. U niektórych osób dochodzi do jego uszkodzenia z silnym bólem.

Lekarz sportowy

   Na koniec trzeba wspomnieć o lekarzu medycyny sportowej. Leczy sportowców, najczęściej tych wyczynowych. Nie ulega wątpliwości, że sport wyczynowy często staje się przyczyną przejściowych lub długotrwałych bólów stawów. Wtedy w grę wchodzi specjalista medycyny sportowej.



Dodatkowe informacje związane z tematem bólów kręgosłupa w blogu
PORADY LEKOWE:

środa, 11 maja 2016

Bóle kolana - przyczyny, badania i leczenie

Ból kolana - przyczyny, badania i leczenie

Budowa stawu kolanowego

W naszym organizmie to kolano, a dokładniej staw kolanowy, należy do stawów o najbardziej skomplikowanej budowie.
Stąd często pojawia się dokuczliwy i utrudniający chodzenie ból kolana.
Budowa stawu kolanowego
Budowa stawu kolanowego

Więzadła w kolanie

Więzadła wewnątrz stawu kolanowego:
  • Więzadło krzyżowe przednie (ACL)
  • Więzadło krzyżowe tylne (PCL)
  • Więzadło poprzeczne kolana
  • Więzadło łąkotkowo-udowe przednie
  • Więzadło łąkotkowo-udowe tylne
Leczenie poważnego zerwania więzadła może wymagać operacji kolana.

Gdzie i kiedy boli kolano ?

Bóle kolana mogą dotyczyć całego stawu lub mogą być zlokalizowane z przodu, od strony wewnętrznej, z boku i z tyłu kolana (w tzn. dole podkolanowym). Umiejscowienie bólu ma duże znaczenie dla rozpoznania przyczyny choroby kolana.

Najczęściej bóle kolana występują przy zginaniu, prawie równie często pojawiają się bóle kolana przy prostowaniu. Jeżeli wystąpią bóle kolana przy nacisku np. przy klękaniu na kolano to nie należy tego lekceważyć i udać się do lekarza specjalisty, w tym wypadku ortopedy.

Staw kolanowy można by nazwać połączeniem kilku stawów w jednym.
Przy tak złożonej konstrukcji,  jest wiele elementów, które mogą się "zepsuć" (rzepka, ścięgna, więzadła, łąkotki, chrząstka, torebka stawowa, kaletki stawowe). Poza tym staw kolanowy "przyjmuje" na siebie duże obciążenia, szczególnie u osób otyłych i uprawiających sport.

Uraz kolana czy zwyrodnienie stawu kolanowego?

Na bolące kolana uskarżają się w zdecydowanej większości ludzie w starszym wieku. Nie znaczy to jednak, że ten problem nie dotyczy osób młodych i młodzieży (rzadziej dzieci).

Choroby kolan

Choć może to zbyt duże uproszczenie to u osób w starszym wieku najczęstszym problemem jest zwyrodnienie stawu kolanowego (zużycie związane z wiekiem), a u młodzieży, młodych dorosłych różnorodne kontuzje i urazy stawu kolanowego oraz ich późniejsze następstwa.

Bóle stawów kolanowych - najczęstsze przyczyny

Inne częste przyczyny bólu kolan to:
  • urazy kolana: skręcenie stawu kolanowego, przeciążenie kolana np. bóle kolana po bieganiu
  • uszkodzenie łąkotki (łękotki) lub chrząstki stawowej
  • zapalenie ścięgna ("kolano skoczka")
  • zapalenie kaletki stawowej
  • bóle w okolicy rzepki (z przodu kolana)
  • zerwane uszkodzone więzadła
Inne rzadkie przyczyny bólu kolana to:
  • dna moczanowa/podagra
  • stan zapalny stawu kolanowego (zapalenie)
Zdarza się, że bóle kolan i nawracające problemy z łąkotkami, chrząstką lub więzadłami w kolanie są ceną jaką płacimy za radość z uprawiania np. narciarstwa, piłki nożnej czy siatkówki.

Zapalenie kaletki maziowej stawu kolanowego

Jeśli odczuwamy ból kolana przy zginaniu, to jedną z przyczyn może być zapalenie kaletki maziowej stawu kolanowego. Występuje ona u osób przeciążają staw (piłkarze, inni sportowcy) lub pracujący na kolanach (brukarze, płytkarze).
Największy ból kolan jest przy zupełnym zgięciu stawów. Kolano może być mocno spuchnięte i zaczerwienione.

Uszkodzenie łąkotek i chrząstki stawowej

Łąkotki (czasem łękotki) to jakby gumowe amortyzatory chroniące staw kolanowy przed uszkodzeniem. Jednak czasem przy nieprawidłowym skręcie kolana, może dojść do ich uszkodzenia (naderwania, pęknięcia, przemieszczenia). Powstaje wtedy silny ból, obrzęk kolana, a czasem jego "zablokowanie" (niemożność wykonania niektórych ruchów).
Różne urazy i przeciążenia mogą też uszkadzać chrząstkę stawu kolanowego.
Należy pomyśleć o uszkodzeniu łąkotek lub chrząstki stawowej jeśli bóle kolana występują po natężonej aktywności fizycznej takiej jak na przykład bóle kolan po bieganiu w maratonach, biegach przełajowych itp.
W lekkich przypadkach zakaz chodzenia, smarowania i zabiegi rehabilitacyjne mogą pomóc, ale w poważnych uszkodzeniach łąkotek może być potrzebny zabieg operacyjny lub artroskopowy.

Kolano skoczka

Przeciążenie, uszkodzenie ścięgna między rzepką a piszczelą może stać się przyczyną zapalenia tego ścięgna. Bywa to nazywane "kolanem skoczka" bo często jest wynikiem uprawiania takich dyscyplin sportowych jak koszykówka i siatkówka.
Kolano skoczka jest bolesne, spuchnięte, zaczerwienione i gorące.
Zimne okłady, unieruchomienie i proste leki przeciwbólowe mogą dać doraźną poprawę.

Zerwanie ścięgna lub więzadła w kolanie

Poważny ból kolana może być wywołany zerwaniem ścięgna lub więzadła stawu kolanowego. Więzadła wzmacniają połączenia między kośćmi, ścięgna przyczepiają mięśnie do kości. W urazowych sportach takich jak piłka nożna, piłka ręczna czy rugby często może dojść do takich urazów. Ból jest silny, odczuwalny nawet w spoczynku i nasilający się przy ruchu.
Jak przy zmianie kierunku biegu albo skręceniu kolana odczujemy chrupnięcie w stawie, a potem kolano jest niestabilne mogło zostać uszkodzone więzadło krzyżowe przednie stawu kolanowego.
Leczenie ortopedyczne jest konieczne w wyżej wymienionych urazach stawu kolanowego.

Badania kolana

  • Zdjęcie rentgenowskie, rentgen czyli RTG stawu kolanowego
  • Tomografia komputerowa (TK)
  • Rezonans magnetyczny (NMR)
  • USG - ultrasonografia

Artroskopia kolana

Artroskopia stawu kolanowego może być bezpieczną i skuteczną metodą badania  i leczenia wszelakich problemów z kolanem.

Artroskopia polega na wprowadzeniu do środka stawu specjalnego sprzętu przez małe nacięcia w stawie kolanowym. Jest to rodzaj zabiegu endoskopowego, jest tam kamera i źródło światła oraz mikronarzędzia chirurgiczne.

Kolano po artroskopii
Zdjęcie kolana po artroskopii
Zalety artroskopii:
  • mniejszy ból po operacji 
  • skrócenie czasu gojenia 
  • zmniejszenie ryzyka zakażenia 
  • czasem jest to zabieg jednego dnia 
  • rehabilitacja po artroskopii jest krótsza
Niektóre sytuacje, kiedy artroskopia jest potrzebna:
  • poważny problem, a mimo rezonansu nie wiadomo co jest
  • naprawa uszkodzonej chrząstki
  • usunięcie luźno "latającej" w stawie kolanowym chrząstki lub innej tkanki
  • niektóre zabiegi operacyjne np. na łąkotkach czy więzadle krzyżowym przednim

Rehabilitacja po artroskopii

Dojście do formy po artroskopii wymaga nieco czasu, a zależy głównie rodzaju (ciężkości) schorzenia i rodzaju zabiegu artroskopowego. Jest to też sprawa indywidualna, różna u konkretnej osoby.

Do pracy i zwykłej aktywności fizycznej można wrócić w ciągu kilku tygodni (zależy to głównie od rodzaju wykonywanej pracy). 

By wrócić do bardziej obciążających zajęć (dźwiganie) i do uprawiania sportu może być konieczne nawet kilka miesięcy.

Rehabilitacja kolana

Potrzebne są ćwiczenia usprawniające i wzmacniające mięśnie wykonywane przez kilka miesięcy najlepiej pod nadzorem fizykoterapeuty. 

Orteza stawu kolanowego

Żeby zorientować się jak wyglądają: stabilizator na kolano, orteza stawu kolanowego (orteza kolana) proszę obejrzeć te zdjęcia.

Leczenie bólów kolana

Leczenie bólów kolan to bardzo rozległe zagadnienie.
W telegraficznym skrócie leczenie polega na:
  • unieruchomienie (ortezy, szyna, gips)
  • odciążenie (kule łokciowe)
  • okłady zimne (z lodu)
  • rozgrzewanie (rzadko potrzebne i przydatne)
  • leki przeciwbólowe w maści, żelu
  • leki przeciwbólowe w tabletkach, zastrzykach, czopkach doodbytniczych
  • blokady (często ze sterydem)
  • ćwiczenia kolana (rehabilitacja)
  • zabiegi fizykoterapeutyczne (prądy, laser, magnetoterapia, jonoforeza)
  • artroskopia
  • pełny ortopedyczny zabieg operacyjny

poniedziałek, 2 maja 2016

Bieganie - najczęstsze kontuzje i urazy

Najczęstsze kontuzje i urazy u biegaczy


Bieganie, biegi nie tylko wyczynowe, ale przede wszystkim amatorskie stały się w ostatnich latach bardzo popularne. Tysiące ludzi w różnym wieku i na różnym stopniu zaawansowania biega codziennie. Nie tylko kiedy jest ładna pogoda, w każdych warunkach, a dla twardzieli jest bieganie zimą.

Każdy z biegaczy, czy nowicjusz czy stary wyjadacz, musi się liczyć z możliwością wystąpienia kontuzji i urazów. Ból kolana po bieganiu, bóle podeszwy, pięty czy ścięgna Achillesa - tego typu dolegliwości mogą się zdarzyć także u Ciebie, jeśli biegasz.

Wystąpienie urazów czy kontuzji można starać się wyeliminować, np. przez odpowiedni sprzęt (buty) i odpowiedni plan treningowy, ale w 100% nie jest to możliwe.

Kto jest najbardziej narażony na urazy i kontuzje ?

Czynniki, które sprzyjają powstawaniu urazów i kontuzji:
  • brak doświadczenia (nowi biegacze)
  • duża intensywność - długość biegów, częstość i kilometraż
  • wiek - starsi biegacze
  • nieodpowiednie, niedobrane buty do biegania
  • bieganie na poboczu drogi, nieodpowiedniej nawierzchni
  • problemy z rozgrzewką i "schładzaniem"

Jakie części ciała narażone są na urazy i kontuzje u biegaczy ?


Od najczęściej do najrzadziej występujących kontuzji:
  • kolana
  • łydki
  • stopy ze stawem skokowym
  • biodra
  • plecy, kręgosłup 

 5 najczęstszych urazów, kontuzji biegaczy

>>> Kolano biegacza - ból kolana

kolano biegacza urazy i kontuzje u biegaczy
Ból przedniej powierzchni kolana, rzepki i dolnej części uda po bieganiu.
Tego typu ból nasila się po długim siedzeniu, przy schodzeniu w dół po stromym i schodami w dół

Co robić ? Jak leczyć ?

Zaprzestać biegania, czasem leki przeciwzapalne, szukać i wyeliminować przyczynę/przyczyny (np. niewłaściwe buty, bieganie po nierównych powierzchniach, problemy statyki ciała i dynamiki ruchu w biegu).

>>> Shin splints - ból łydki, goleni czy piszczeli

Ból w łydce i piszczeli.
Pojawia się często po nagłym zwiększeniu intensywności biegania, na początku sezonu, u nowicjuszy itp.

Co robić ? Jak leczyć ?


Odpoczynek - zaprzestać biegania, zimne okłady, leki przeciwzapalne.
Przy powrocie do biegania - stopniowe zwiększanie obciążenia.

>>> Zespół pasma biodrowo-piszczelowego - ból kolana

Zespół pasma biodrowo-piszczelowego (nazwa ang. IT Band Syndrome) należy do dość częstych przyczyn bólu kolana, występujących u biegaczy.
Ból jest zlokalizowany w kolanie z boku. Spowodowany stanem zapalnym w/w pasma.

Co robić ? Jak leczyć ?

PRICEMM czyli z angielskiego:
  • Protection – ochrona
  • Ice – chłodzenie
  • Rest – odpoczynek
  • Compression – ucisk
  • Elevation – uniesienie
  • Medication – leki
  • Modalities – zabiegi
Fizykoterapia, zimne okłady, leki przeciwzapalne. Jeśli takie leczenie nie pomaga, może być konieczna blokada ze sterydem.

>>> Zapalenie ścięgna Achillesa

zapalenie ścięgna Achillesa urazy i kontuzje u biegaczy

Ból z tyłu łydki, nieco powyżej pięty. Silny ból i zapalenie. Leczy się dlugo.
Co robić ? Jak leczyć ?
Odpoczynek, zimne okłady, fizykoterapia, ćwiczenia. Modyfikacja butów. Powolne uruchamianie.

>>> Zapalenie rozcięgna podeszwowego (Plantar Fasciitis)

zapalenie rozcięgna podeszwowego urazy i kontuzje u biegaczy

Silny ból podeszwy, od pięty do palców, gorszy rano. Jakby stanęło się na gwoździu. Najczęściej od przetrenowania i nieodpowiednich butów do biegania. Ale podstawowa przyczyna to słabe i spięte mięśnie stopy, co prowadzi do nadmiernego przeciążania, napinania rozcięgna podeszwowego.

Co robić ? Jak leczyć ?

Orteza i specjalne usztywniające stopę buty dają poprawę doraźną.
Mogą być konieczne leki przeciwzapalne i blokady ze sterydem.
Trwałą poprawę mogą dać zimne okłady, ćwiczenia na mięśnie łydki, ćwiczenia z piłką golfową na podeszwę i fizykoterapia. Leczenie długotrwałe.